เซลล์ประสาท

เซลล์ประสาท (nerve cell หรือ neuron)
เซลล์ประสาท (nerve cell หรือ neuron) คือ หน่ วยย่อยทัง้

โครงสร้างและการทำาหน้ าที่ของระบบประสาท ขนาดของเซลล์
ประสาทโดยทั่วไป มีเส้นผ่านศูนย์กลางของตัวเซลล์แค่ 0.1
มิลลิเมตรโดยประมาณ แต่ใยประสาทมีความยาวได้หลายเมตร
โครงสร้างของเซลล์ประสาท
เซลล์ประสาท ประกอบด้วย ตัวเซลล์ และใยประสาท
• ตัวเซลล์ (Cell body) ลักษณะคล้ายคลึงกับเซลล์ทัว ่ ไป ภายใน

มีนิวเคลียส ไมโทคอนเดรีย ไรโบโซม เอนโดพลาสมิกเรติคูลัม
กอลจิบอดี และออร์แกเนลล์อ่ ืน ตัวเซลล์มีหน้าทีเ่ กีย
่ วกับการเจริญ
เติบโตและเมแทบอลิซึมของเซลล์ประสาท (เป็นแหล่งสร้าง
พลังงาน สังเคราะห์โปรตีนทีเ่ ป็นสารสื่อประสาท
• ใยประสาท (Nerve fibre) แบ่งตามการทำาหน้าที่ เป็นใย

ประสาท 2 ชนิ ด คือ เดนไดรต์และแอกซอน
- เดนไดรต์ (dendrite) เป็นส่วนของเซลล์ประสาททีย ่ ่ ืนออกไป ส่วน

ใหญ่จะอยู่รอบๆตัวเซลล์ ทำาหน้าที่รับกระแสประสาทเข้าสู่ตัวเซลล์ เซลล์
ประสาทหนึ่ งตัวจะมีเดนไดรต์ (dendrite) ได้หลายแขนง ลักษณะที่
สำาคัญของ (dendrite) คือ มี นิ สเซส บอดี้ (Nissl body) ไมโตคอนเด
รีย (mitochondria) และมี นิ วโรฟิ ลาเม้นท์ (neurofilament) รวมกัน
เป็นมัด กระจายทัว ่ ไป เดนไดรต์ (dendrite)ต่างจากแอกซอนคือ ส่วน
มากมักไม่มีปลอกห้้มและทีป ่ ลายมีส่วนทีย่ ่ ืนออกไปเป็นต่อมเล็กๆ เรียก
ว่าหนาม (spine) ซึง ่ เป็นที่สำาหรับเชื่อมต่อกับกิง ่ แอกซอนหรือเดนไดรต์
(dendrite) อื่นๆทีเ่ รียกว่าบริเวณซิแนปส์ (synapse)
- แอกซอน(axon) ส่วนของใยประสาทที่ทำาหน้าที่นำากระแสประสาท
ออกจากบริเวณเดนไดรต์ ไปสู่เซลล์อ่ ืนๆเซลล์ประสาทตัว
หนึ่ งจะมีแอกซอนเพียงหนึ่ งแอกซอนเท่านัน ้ โดยเป็นส่วนยื่นของเซลล์ที่
ยาวทำาหน้าทีน ่ ำากระแสประสาท ออกจากตัวเซลล์ ภายในแอกซอน
(axon)ไม่มีนิสเซส บอดี้ (Nissl body) และจ้ดทีแ ่ อกซอน (axon) ออก
จากตัวเซลล์ประสาทมีลักษณะนูนขึ้นเรียกว่า แอกซอน ฮิลล็อค (axon
hillock) ซึง่ เป็นจ้ดเริม ่ ต้นของการเกิดกระแสประสาท และต่อเนื่ อง
ตลอดความยาวของแอกซอน ปลายแอกซอนจะมีแขนงแตกออกไปมี
ลักษณะเป็นต่้มซึง ่ จะซิแนปส์ (synapse) กับเซลล์ประสาทตัวอื่น
เปลือกห้้มแอกซอนจะมี 3 ชัน
้ ดังนี้
1.ชัน ้ ในส้ด เรียกว่า ปลอกหรือเยื่อไมอีลิน ( myelin sheath) จะทำาหน้าที่

ป้ องกันอันตรายและเป็ นฉนวนกัน ้ การถ่ายเทประจ้ไฟฟ้ า ระหว่างข้างนอก
กับข้างในแอกซอน นอกจากนี้ ยังช่วยให้กระแสประสาทเดินทางได้เร็วขึ้น
เนื่ องจากมีโนดออฟแรนเวียร์ (node of ranvier) ซึง ่ เป็ นส่วนของแอกซอน
ตรงบริเวณรอยต่อระหว่างเซลล์ชวันน์แต่ละเซลล์ทีไ ่ ม่มีเยื่อไมอีลินห้้มอยู่
เป็ นระยะๆ
โดยช่วงความยาวระหว่างโนดออฟแรนเวียร์ (node of ranvier) เรียกว่า
อินเตอร์โนด (internode) ซึง ่ จะสัน้ หรือยาวขึ้นอยู่กับความยาวของแอก
ซอน (axon) กระแสประสาทจะเดินทางได้เร็ว เมื่อเส้นใยประสาทนัน ้ มี
เปลือกห้้ม
2.ชัน ้ กลาง เรียกว่า เยื่อนิ วริเล็มม่า (neurilemma sheath) ชัน

้ นี้จะมีเซลล์
ทีเ่ รียกว่า เซลล์ชวันน์
(Schwann cell) อยู่ โดยจะมีหนึ่ งเซลล์ต่อหนึ่ ง อินเตอร์โนด (internode)
ตลอดความยาวของแอกซอน (axon) และมีไซโทพลาซึม (cytoplasm)
ของเซลล์ชวันน์ (schwann cell) เป็ นนิ วริเล็มม่า (neurilemma)
3.ชัน
้ นอกส้ด เรียกว่า เอ็นโดนิ วเรียม (endoneurium) เป็ นเนื้ อเยื่อเกีย
่ ว
พันทีห่ ้มแอกซอน (axon) ไว้ทัง ้ อัน
แอกซอน (axon) ทีม่ ีปลอกหรือเยื่อไมอีลิน ( myelin sheath)ห้้ม

เรียกว่า ใยประสาทไมอีลินเนท (myelinated nerve fiber)มักจะเป็ นเส้น
ประสาททีห ่ นาและมีขนาดใหญ่ ส่วนแอกซอน (axon) ทีไ ่ ม่มีปลอกหรือเยื่อ
ไมอีลิน ( myelin sheath)ห้้มเรียกว่า ใยประสาทอันไมอีลินเนท
(unmyelinated nerve fiber) มักมีขนาดเล็ก โดยปลอกหรือเยื่อไมอีลิน (
myelin sheath) ในระบบประสาทรอบนอก จะสร้างโดยเซลล์ชวันน์
(schwann cells) ส่วนเยื่อไมอีลิน ( myelin sheath) ในระบบประสาท
ส่วนกลางจะสร้างโดยเซลล์โอริโกเดนโดรเกลีย (oligodendroglia)
ตำาแหน่งของตัวเซลล์ ในเซลล์ประสาททัว ่ ไป ตัวเซลล์อยู่ระหว่าง
แอกซอนกับเดนไดรต์ กล่าวคือ มีแอกซอนอยู่ด้านหนึ่งและเดน
ไดรต์อยู่ด้านตรงข้ามของตัวเซลล์ แต่เซลล์ประสาทมีชนิ ดและ
หน้าทีต
่ ่างๆ กันมากมาย พบว่าตำาแหน่งของตัวเซลล์อาจอยู่ทีช ่ ่วง
ไหนของใยประสาทก็ได้ ตัวอย่างเช่น เซลล์ประสาทรับความรู้สึก
เซลล์หนึ่ งของผิวหนัง มีตัวเซลล์ย่ ืนออกมาจากแอกซอน
จำานวนและความยาวของใยประสาท ขึ้นอย่กู ับชนิ ดและหน้าที่ ของ

เซลล์ประสาทเช่นกัน ใยประสาทมีลักษณะเป็นเส้นละเอียดบางๆ
เหมือนกัน แต่มีขนาดความยาวต่างกันมาก อาจยาวตัง ้ แต่
ไขสันหลังจากปลายเท้า (ประมาณ 1 เมตร) ในขณะทีเ่ ซลล์
ประสาทประสานงานท่สมองและไขสันหลังมีใยประสาทขนาดเล็ก
และเรียงอัดแน่น
กรณี ทีใ
่ ยประสาทยาว มักเป็นใยประสาทของแอกซอนจะมีเยื่อไมอี
ลิน (Myelin Sheath ) มาห้้มใยประสาท เยื่อไมอีลินมีสารจำาพวก
ลิพิดเป็นองค์ประกอบ เมื่อตรวจดูภาคตัดขวางของเยื่อไมอีลีนด้วย
กล้องจ้ลทรรศน์อิเล็กตรอนพบว่า เยื่อไมอีลินกับเซลล์ชวา
นน์( Schwann Cell ) ซึง ่ เป็นเซลล์ค้ ำาจ้นชนิ ดหนึ่งของเยื่อห้ม
เซลล์ชวานน์ ส่วนของแอกซอนตรงบริเวณรอยต่อระหว่างเซลล์ชวา
นน์แต่ละเซลล์เป็นบริเวณทีไ ่ ม่มีเยื่อห้ม
้ ไมอีลิน เรียกว่า โนดออฟ
แรนเวียร์ ( Noge of Ranvier )
test
- รูปร่างของเซลล์ประสาทมีลักษณะเหมือน
หรือแตกต่างจากเซลล์อ่ ืน ๆ ของร่างกาย
อย่างไร
- รูปร่างของเซลล์ประสาทเหมาะสมกับ
หน้ าที่การทำางานอย่างไร
From : http://dekmaihiso.web44.net/Neurons_I.html

เซลล์ประสาท

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

เซลล์ประสาท

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

เซลล์ประสาท (nerve cell หรือ neuron)

เซลล์ประสาท (nerve cell หรือ neuron) คือ หน่ วยย่อยทัง้

เซลล์ประสาท ประกอบด้วย ตัวเซลล์ และใยประสาท

• ตัวเซลล์ (Cell body) ลักษณะคล้ายคลึงกับเซลล์ทัว ่ ไป ภายใน

• ใยประสาท (Nerve fibre) แบ่งตามการทำาหน้าที่ เป็นใย

- เดนไดรต์ (dendrite) เป็นส่วนของเซลล์ประสาททีย ่ ่ ืนออกไป ส่วน

1.ชัน ้ ในส้ด เรียกว่า ปลอกหรือเยื่อไมอีลิน ( myelin sheath) จะทำาหน้าที่

2.ชัน ้ กลาง เรียกว่า เยื่อนิ วริเล็มม่า (neurilemma sheath) ชัน

แอกซอน (axon) ทีม่ ีปลอกหรือเยื่อไมอีลิน ( myelin sheath)ห้้ม

จำานวนและความยาวของใยประสาท ขึ้นอย่กู ับชนิ ดและหน้าที่ ของ

You might also like